رونمایی از اولین تصمیم بنزینی دولت پزشکیان/ سوخت‌گیری خودروها محدود شد!

پس از تجربه به‌کارگیری راهکارهای قیمتی در زمینه بنزین و بروز پیامدهای اجتماعی، راهکارهای غیرقیمتی بیش از پیش در دستور کار سیاست‌گذاران قرار گرفته است. یکی از این راهکارها، محدودیت و کاهش سهمیه کارت‌های سوخت شخصی و جایگاه‌هاست.

پیش‌تر موضوع محدودیت سوخت‌گیری در جایگاه‌ها در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان و... اجرا شده بود. در پی این طرح، عرضه کارت سوخت جایگاه متوقف شده و سهمیه کارت سوخت شخصی افراد نیز کاهش یافته بود.

در گذشته افراد می‌توانستند هر بار 60 لیتر بنزین دریافت کنند. اما با اجرای طرح محدودیت سوخت‌گیری در استان‌های مرزی، علنا این سهمیه به 30 یا 40 لیتر کاهش یافت. به موازات این طرح، سوخت‌گیری از طریق کارت سوخت جایگاه‌ها هم محدود یا متوقف شد. لازم به ذکر است که از زمان شروع اجرای این طرح، اخبار دقیقی نسبت به میزان کاهش سهمیه و استان‌های مشمول، به گوش نرسیده است. حال خبرهایی مبنی بر رسیدن محدودیت سوخت‌گیری به پایتخت به گوش می‌رسد.

محدودیت مقطعی سوخت‌گیری به دلیل افزایش تقاضا!

پس از حمله موشکی سپاه پاسداران به اسرائیل، بسیاری از مردم برای سوخت‌گیری به پمپ‌های بنزین مراجعه کردند و تقاضا برای بنزین بالا رفت. در همان زمان، رضا نواز، سخن‌گوی صنف جایگاه‌داران سوخت کشور، در رابطه با صف‌های جایگاه‌ها و افزایش تقاضای بنزین در گفت‌وگو با ایرنا عنوان کرد که به لحاظ ذخایر در جایگاه‌ها و ارسال فرآورده مشکلی وجود ندارد و مردم نگران نباشند.

اکنون که پنج روز از افزایش تقاضای بنزین می‌گذرد، خبرهایی مبنی بر اعمال محدودیت سوخت‌گیری در تهران شنیده می‌شود. برخی از شهروندان در روزهای چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه، با مراجعه به پمپ بنزین دریافتند که سوخت‌گیری از طریق کارت سوخت جایگاه‌ها محدود شده یا در برخی جایگاه‌ها اصلا کارت سوخت یافت نمی‌شود. 

برخی از محدودیت دریافت بنزین با کارت سوخت جایگاه تا سقف 20 لیتر و محدودیت سوخت‌گیری با کارت شخصی تا سقف 30 لیتر در هر نوبت خبر دادند. 

بحران اطلاع‌رسانی

پیگیری‌ها  از وزارت نفت نشان می‌دهد که از یک سال و نیم پیش طرحی تصویب شده که در هر نوبت سوخت‌گیری تنها 40 لیتر می‌توان بنزین دریافت کرد. اما نسبت به کاهش و محدودیت سوخت‌گیری به میزان 20 لیتر، اطلاع دقیقی وجود ندارد.

نکته عجیب در زمینه اطلاع‌رسانی آن است که در جریان پیگیری‌هایی که تجارت‌نیوز روز شنبه 14 مهرماه از طریق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی انجام داد، مشخص شد که دستور بر این است که تا اطلاع ثانوی اطلاع‌رسانی انجام نشود!

پس از اخبار ضد و نقیض در مورد محدودیت سوخت‌گیری تا سقف 20 لیتر، صبح امروز، یعنی یک‌شنبه 15 مهرماه، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که بدون تغییر در سهمیه بنزین ماهانه کارت هوشمند سوخت خودروها، دفعات روزانه برداشت بنزین از کارت خودروهای شخصی دو بار در روز و سقف برداشت روزانه در مجموع ۱۰۰ لیتر (۵۰ لیتر در هربار سوخت‌گیری) است.

یعنی سقف سوخت‌گیری با کارت سوخت شخصی خودروها که پیش‌تر در هر نوبت 60 لیتر بوده، به 50 لیتر در هر نوبت تغییر یافته است و دارندگان کارت سوخت شخصی تنها دو بار در شبانه‌روز می‌توانند از کارت خود استفاده کنند. همچنین طبق اطلاعیه منتشرشده، سقف برداشت از کارت سوخت اضطراری بنزین جایگاه‌ها بدون تغییر باقی مانده و همان 30 لیتر در هر نوبت است.

البته در این رابطه باید به چند نکته توجه داشت؛ اینکه افراد بعد از سقف 50 لیتر می‌توانند بلافاصله و بعد از ورود و خروج کارت سوخت، بنزین بیشتری دریافت کنند؛ در ثانی در بسیاری موارد کارت‌های سوخت جایگاه‌ها تا 40 لیتر هم در هر بار سوخت‌رسانی انجام می‌دهند.

مشخص نیست که چرا اخبار ضد و نقیضی در این مورد وجود دارد و چرا روایت ارگان‌های مختلف نسبت به محدودیت سوخت‌گیری متفاوت است. همچنین مشخص نیست که چرا شرکت پخش فرآورده‌های نفتی نسبت به محدودیت سوخت‌گیری تا سقف 20 لیتر اطلاع‌رسانی انجام نداد و پس از اعلام دستوری مبنی بر عدم اطلاع‌رسانی، اطلاعیه‌ای منتشر کردند که همچنان متناقض است.

در چنین شرایطی، سخنگوی صنف جایگاه‌داران سوخت کشور هم به جهت شفاف‌سازی موضوع و جلوگیری از انتشار خبرهای نادرست، نه تنها پاسخ‌گو نبود، بلکه خود نیز از طریق مجاری مربوطه اطلاع‌رسانی نمی‌کند.

همیشه که شرایط عادی نیست!

حال آن‌طور که سیدحمید حسینی، عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، می‌گوید: به دنبال افزایش تقاضای بنزین در چند روز اخیر، احتمالا سقف سوخت‌گیری به 20 لیتر کاهش یافته بود و چنین اتفاقاتی مقطعی است.

پیرو اظهارات حسینی باید اشاره داشت که طبیعتاً کشور همیشه در شرایط عادی نیست و اتفاقا مسئولان باید بتوانند در مواقع بحرانی، خیال شهروندان را راحت کنند. از این رو، کاهش سهمیه بنزین حتی اگر به صورت مقطعی اتفاق افتاده باشد، قابل دفاع نیست. زمانی که مردم احساس نااطمینانی می‌کنند و به هر دلیلی تقاضای خود را افزایش می‌دهند، مسئولان باید بتوانند عرضه متناسب با آن را تامین کنند.

به نظر می‌رسد نه‌تنها بحران بنزین روز به روز در حال تشدید است، بلکه با هر اتفاقی که اندکی تقاضای بنزین بالا می‌رود، ناتوانی مسئولان نسبت به تامین نیازهای مردم بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی که کمبود جدی عرضه وجود دارد و بسیاری از عوامل زیرساختی، مانند وجود خودروهای پرمصرف و پایین بودن کیفیت بنزین تولیدی، افزایش مصرف بنزین را تشدید می‌کنند، صحبت از راهکار قیمتی بدون توجه به دیگر متغیرها کارساز نخواهد بود.

آن طور که از شواهد پیداست، بحران بنزین به قدری تشدید شده است که با هر بار افزایش غیرمنتظره بنزین، کمبود بنزین بار دیگر نمایان می‌شود. در چنین شرایطی باید گفت اقدامات اساسی و زیرساختی باید هرچه سریع‌تر در دستور کار قرار بگیرد. در غیر این صورت، راهکارهای مقطعی تنها بحران را به تعویق می‌اندازد.